3. ทานวัตถุสูตร

[123] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ทานวัตถุ 8 ประการนี้ 8
ประการเป็นไฉน คือ บางคนให้ทานเพราะชอบพอกัน 1 บางคน
ให้ทานเพราะโกรธ 1 บางคนให้ทานเพราะหลง 1 บางคนให้ทาน
เพราะกลัว 1 บางคนให้ทานเพราะนึกว่าบิดา มารดา ปู่ ย่า
ตา ยาย เคยให้มา เคยทำมา เราไม่ควรให้เสียวงค์ตระกูล
ดั้งเดิม 1 บางคนให้ทานเพราะนึกว่า เราให้ทานแล้ว เมื่อตายไป
จักเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ 1 บางคนให้ทานเพราะนึกว่า เมื่อเรา
ให้ทานนี้ จิตใจย่อมเลื่อมใส ความเบิกบานใจ ความดีใจ ย่อมเกิด
ตามลำดับ 1 บางคนให้ทานเพื่อประดับปรุงแต่งจิต 1 ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย ทานวัตถุ 8 ประการนี้แล.
จบ ทานสูตรที่ 3

อรรถกถาทานวัตถุสูตรที่ 3

มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า ทานวตฺถูนิ ได้แก่ เหตุแห่งการให้ทาน. บทว่า
ฉนฺทา ทานํ เทติ ความว่า บุคคลไห้ทานเพราะความรัก. บทว่า
โทสา ความว่า เป็นผู้โกรธแล้ว สิ่งใดมีอยู่รีบหยิบเอาสิ่งนั้นให้ไป
เพราะโทสะ. บทว่า โมเหน ความว่า เป็นผู้หลงให้ไปเพราะโมหะ.
บทว่า ภยา ความว่า เพราะกลัวครหา หรือเพราะกลัวอบายภูมิ
ก็หรือว่าเพราะกลัวครหาและอบายภูมินั้นนั่นแหละจึงให้ไป. บทว่า
กุลวํสํ แก่เป็นประเพณีของตระกูล.
จบ อรรถกถาทานวัตถุสูตรที่ 3

4. เขตตสูตร

[124] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พืชที่หว่านลงในนาอันประกอบ
ด้วยองค์ 8 ประการ ไม่มีผลมาก ไม่มีความดีใจมาก ไม่มีความ
เจริญมาก นาประกอบด้วยองค์ 8 ประการอย่างไร ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย นาในโลกนี้ เป็นที่ลุ่ม ๆ ดอน ๆ 1 เป็นที่ปนหินปนกรวด 1
เป็นที่ดินเค็ม 1 เป็นที่ไถลงลึกไม่ได้ 1 เป็นที่ไม่มีทางน้ำเข้า 1
เป็นที่ไม่มีทางน้ำออก 1 เป็นที่ไม่มีเหมือง 1 เป็นที่ไม่มีคันนา 1
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พืชที่หว่านลงในนาอันประกอบด้วยองค์ 8
ประการอย่างนี้ ไม่มีผลมาก ไม่มีความดีใจมาก ไม่มีความเจริญ
มาก ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ฉันนั้นเหมือนกันแล ทานที่บุคคลให้ใน
สมณพราหมณ์ผู้ประกอบด้วยองค์ 8 ประการ ไม่มีผลมาก ไม่มี
อานิสงส์มาก ไม่รุ่งเรื่องมาก ไม่เจริญแพร่หลายมาก สมณพราหมณ์
ประกอบด้วยองค์ 8 ประการอย่างไร ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สมณ-
พราหมณ์ในโลกนี้ เป็นมิจฉาทิฏฐิ 1 เป็นมิจฉาสังกัปปะ 1 เป็น
มิจฉาวาจา 1 เป็นมิจฉากัมมัมตะ 1 เป็นมิจฉาอาชีวะ 1 เป็นมิจฉา
วายามะ 1 เป็นมิจฉาสติ 1 เป็นมิจฉาสมาธิ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
ทานที่บุคคลให้ในสมณพราหมณ์ประกอบด้วยองค์ 8 ประการ
อย่างนี้ ไม่มีผลมาก ไม่มีอานิสงส์มาก ไม่รุ่งเรืองมาก ไม่เจริญ
แพร่หลายมาก.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ส่วนพืชที่บุคคลหว่านลงในนาอันประกอบ
ด้วยองค์ 8 ประการ มีผลมาก มีความดีใจมาก มีความเจริญมาก